ประวัติอำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์

ชุมชนหัวหินก่อตั้งขึ้นในราวปี พ.ศ. 2377 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 เมื่อชาวบ้านกลุ่มหนึ่งจากทางตอนเหนือละทิ้งถิ่นฐานและเดินทางมาจนถึงพื้นที่ที่เป็นบริเวณใกล้กับเขาตะเกียบในปัจจุบัน แล้วได้ตั้งถิ่นฐานที่บริเวณนี้ เพราะเห็นว่าเป็นหาดทรายที่สวยงามและแปลกกว่าที่อื่น คือมีกลุ่มหินกระจัดกระจายอยู่ทั่วไป อีกทั้งที่ดินก็มีความอุดมสมบูรณ์ เหมาะสำหรับทำการเกษตรและการประมง แล้วตั้งชื่อหมู่บ้านว่า “บ้านสมอเรียง”

ต่อมาพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระนเรศวรฤทธิ์ (พระองค์เจ้าชายกฤษดาภินิหาร ต้นราชสกุลกฤดากร) ได้มาสร้างตำหนักหลังใหญ่ชื่อ “แสนสำราญสุขเวศน์” ที่ด้านใต้ของหมู่หินริมทะเล (ปัจจุบันคือบริเวณที่อยู่ติดกับโรงแรมโซฟิเทลฯ) และทรงขนานนามหาดทรายบริเวณนี้เสียใหม่ว่า “หัวหิน” จนเมื่อเวลาล่วงไป ทั้งตำบลในบริเวณนี้ก็ถูกเรียกในชื่อเดียวกันว่าหัวหิน และเจริญเติบโตขยายขึ้นเป็นอำเภอหัวหินจนถึงปัจจุบัน

อำเภอหัวหินในอดีตเป็นพื้นที่เขตปกครองของส่วนหนึ่งในเมืองปราณบุรี (เมืองชั้นจัตวา) ขึ้นตรงแขวงเมืองเพชรบุรี จนกระทั่งมีการจัดการปกครองแบบมณฑลเทศาภิบาล จึงได้อยู่ในพื้นที่ของอำเภอปราณบุรี เมืองเพชรบุรี (จังหวัดเพชรบุรี) ต่อมา วันที่ 2 มกราคม พ.ศ. 2449 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้มีพระบรมราชโองการเหนือเกล้าให้รวมเอาอำเภอเมืองปราณบุรี อำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ์ จังหวัดเพชรบุรี และอำเภอกำเนิดนพคุณ จังหวัดชุมพร ซึ่งเป็นเมืองชั้นจัตวามาก่อนเข้ารวมเป็นจังหวัดปราณบุรี และภายหลังได้รับการจัดตั้งเป็น กิ่งอำเภอหัวหิน ขึ้นกับอำเภอปราณบุรี

อำเภอหัวหิน ได้รับประกาศยกฐานะจากกิ่งอำเภอหัวหิน อำเภอปราณบุรี ตั้งแต่วันที่ 12 เมษายน พ.ศ. 2492 ตามประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ 19 เมษายน พ.ศ. 2492

หัวหินเป็นเมืองท่องเที่ยวสำคัญระดับประเทศและมีชื่อเสียงในหมู่นักท่องเที่ยวชาวต่างชาติผู้หลงไหลในธรรมชาติ ทะเล ภูมิประเทศทะเลและภูเขา มีความอุดมสมบูรณ์และมีกลิ่นไอแห่งเจริญรุ่งเรือง มีความผสม ผสานความเป็นอารยธรรมของราชสำนักและชุมชนท้องถิ่นยาวนานนับร้อยปีได้ดี

อำเภอหัวหินตั้งอยู่ทางตอนเหนือสุดของจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

  • ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอแก่งกระจาน อำเภอท่ายาง และอำเภอชะอำ (จังหวัดเพชรบุรี)
  • ทิศตะวันออก ติดต่อกับอ่าวไทย
  • ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอปราณบุรี
  • ทิศตะวันตก ติดต่อกับเขตตะนาวศรี (ประเทศพม่า)

อำเภอหัวหินแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 7 ตำบลดังนี้

หัวหิน (Hua Hin)
หนองแก (Nong Kae)
หินเหล็กไฟ (Hin Lek Fai)
หนองพลับ (Nong Phlap)
ทับใต้ (Thap Tai)
ห้วยสัตว์ใหญ่ (Huai Sat Yai)
บึงนคร (Bueng Nakhon)

สถานที่ท่องเที่ยวสำคัญๆ มีดังนี้

  • หาดหัวหิน
  • สถานีรถไฟหัวหิน
  • ตลาดโต้รุ่งหัวหิน
  • เขาตะเกียบและเขาพิทักษ์
  • จุดชมวิวเขาหินเหล็กไฟ
  • ถ้ำไก่หล่น
  • น้ำตกป่าละอู
  • วัดห้วยมงคล
  • หมู่บ้านช้างหัสดินทร์
  • หมู่บ้านกะเหรี่ยงป่าละอู
  • สนามกอล์ฟหัวหิน
  • โรงแรมรถไฟ
  • เพลินวาน
  • สวนน้ำวานา นาวา หัวหิน
  • อุทยานราชภักดิ์
  • สวนสนประดิพัทธ์ (สถานพักฟื้นและพักผ่อนกองทัพบก สวนสนประดิพัทธ์)
  • Cicada Market
  • ไร่องุ่นมอนซูน แวลลีย์ วินยาร์ด หัวหิน
  • Black Mountain Water Park
  • บ้านศิลปินหัวหิน
  • เขาเต่า
  • ตลาดแทมมารีน
  • พิพิธภัณฑ์ภาพ 4 มิติ For Art’s Sake
  • Seen Space
  • หาดทรายน้อย